سرعت آسانسور در آسانسورهای مختلف متناسب با نوع کاربری آن ها متفاوت است. چرا که ممکن است در برخی ساختمان ها با تعداد طبقات کم، که رفت و آمد زیادی ندارد از آسانسورهای معمولی با سرعت پایین استفاده شود. و یا در مراکز تجاری یا ساختمان های بلندتر به دلیل ترافیک بالا و جلوگیری از معطل شدن افراد مجبور به استفاده از آسانسورهای سریع تری باشیم. همچنین در کنار سرعت خود آسانسور به میزان کاهش ترافیک، می توان از چند آسانسور در هر طبقه بر اساس میزان فضای موجود بهره برد. تمام این نکات و محاسبه آن ها باید در زمان طراحی و نقشه کشی، و همچنین انتخاب مکانیزم و قطعات انجام شود. تا نتیجه نهایی کار مطابق با انتظار ما باشد.
این وسیله در گذشته سرعت چندان بالایی نداشت، اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی حتی تا 3 متر بر ثانیه نیز سرعت دارد. در این امر عوامل و شرایط مختلف موثر هستند. که هر یک از آن ها به همراه طراحی هوشمند و استاندارد سازه می توانند اثر گذار باشند. البته که میزان سرعت در نظر گرفته شده برای آسانسورها حد معینی داشته و به منظور جلوگیری از برخی مشکلات بیشتر نخواهد شد. به همین علت با توجه به اهمیت استفاده از آسانسوری با سرعت مناسب در این مقاله علاوه بر ویژگی سرعت های مختلف، به عوامل موثر در سرعت آن می پردازیم. چرا که همواره یکی از پارامترهای سنجش ایمنی و استاندارد یک بالابر یا آسانسور، میزان سرعت آن بوده است. که از اهمیت بالایی هم در بین مسافران و هم دربین طراحان و مهندسان برخوردار بوده است.
عوامل موثر بر سرعت آسانسور
پیش از توجه به میزان سرعت حرکت آسانسورها، باید به ایمنی و کارکرد صحیح آن دقت کرد. چرا که صرفا یک آسانسور با سرعت بالا نمی تواند تضمین کننده ایمنی و یا راندمان صحیح باشد. چه بسا که همین عامل باعث بروز مشکلات مختلف، احتیاج به سرویس زودتر و یا هزینه های بیشتر شود. نکته بعدی در زمان حرکت کردن، این است که سرعت کم کم افزایش پیدا می کند. تا کابین آسانسور دچار لرزش و تکان خوردن زیاد نشود. این ویژگی تاثیر زیادی در روند صحیح حرکتی کابین و عدم خروج آن از مسیر اصلی و ریل های راهنما دارد. البته که استفاده از قطعات جانبی با کیفیت و مورد نیاز نیز در امر تاثیرگذار هستند. که باید هماهنگی مناسبی بین آن ها و میزان سرعت نامی آسانسور وجود داشته باشد.
اگر بخواهیم مهم ترین قطعاتی که در سرعت یک آسانسور موثر هستند را شرح دهیم، باید به قطعات مختلفی اشاره کنیم. مثل گاورنر، نوع ریل راهنما، موتور، سیستم ضد سقوط، کفشک، سیستم کنترل، کابل ها، نوع مکانیزم آسانسور و… که همگی عوامل تاثیرگذاری می باشند. همچنین میزان شتاب آسانسور نیز به وسیله تابلوهای فرمان تنظیم و کنترل می شوند. تابلو فرمانی که در بخشی تجهیزات آسانسور قرار گرفته و انجام تنظیمات آن تنها بر عهده سرویس کار ماهر و معتمد، که از سمت یک شرکت خدمات آسانسوری اعزام شده، انجام می شود. ضمن اینکه تابلوهای فرمان انواع مختلفی دارند که آن ها نیز بر اساس نوع آسانسور و مکانیزم حرکتی آن انتخاب و نصب شده و علاوه بر سرعت آسانسور بر ایمنی و کارکرد آن نیز موثر می باشد.
آسانسورهای دارای سرعت کم و زیاد
همان طور که گفتیم در ساختمان های با تعداد طبقات زیاد از آسانسورهای پر سرعت استفاده می شود. تا با صرفه جویی در زمان، بتواند افراد بیشتری را در کم ترین زمان ممکن جابجا کند. این ویژگی سبب شده تا سازمان های استاندارد فنی الزامات مختلفی را جهت حفظ ایمنی و امنیت مسافران وضع کنند. تا آسانسور بدون هیچ گونه مشکلی حرکت کند. چرا که گاهی سرعت بیش از حد نیز خود می تواند استرس زا و باعث هراس مسافران شود. نکته دیگر در این مدل ها انتخاب یک مکانیزم درب آسانسور با سرعت است که در زمان جابجایی افراد با سرعت بالا و مناسبی باز و بسته شود. که انتخاب مدل های از وسط بازشو می تواند به این امر کمک شایانی داشته باشد. چرا که مکانیزم از وسط بازشو، نسبت به مدل های یک طرفه سرعت بالاتری دارند.
با افزایش سرعت علاوه بر افزایش قطعات، وزن آسانسور نیز افزایش می یابد. پس یکی از مهم ترین نکات ایجاد شرایطی است که با افزایش وزن نه تنها از لحاظ ایمنی، بلکه در سرعت آسانسور نیز اختلالی به وجود نیاید. در آسانسورهای با سرعت بیشتر از 4 متر بر ثانیه استفاده از طناب های کششی و دستگاه متعادل کننده الزامی است. البته این شرط در اکثر آسانسورهای با سرعت بالای 3.5 متر بر ثانیه نیز اجرا می شود. جهت آگاهی بیشتر از شرایط، باید از تمامی قوانین مطابق با استاندارد tsen81-20 آگاه بود. چرا که در این استاندارد تمامی شرایط و الزامات لازم جهت استفاده از و نصب و راه اندازی آساسنور در آن توضیح داده شده است. که افراد متخصص همواره در صورت هرگونه تغییر در این قوانین مطلع و آگاه هستند.
اصلی ترین ویژگی های آسانسورهای دو سرعته
یکی دیگر از انواع آسانسورها مدل دو سرعته است. این آسانسور نیز دارای مزایا و معایب مختلفی است که در برخی از ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. این مدل از آسانسور دارای ویژگی ها و مشخصات متعددی است. که سبب شده تا در برخی از آساسنورها مورد استفاده قرار گرفته، و در برخی به دلایل و شرایط گوناگون، مدل های دیگر را به آن ترجیح دهند. به همین دلیل هم در ادامه مهم ترین مشخصات و ویژگی های به کار رفته در این نوع بالابر و تاثیر آن بر سرعت آسانسور را شرح می دهیم.
- حجم زیاد در کنار وزن بالا موتور کار شده در آسانسور
- دارای یک مدار الکتریکی ساده، که تاثیر زیادی نیز در عملکرد کلی آن دارد
- میزان مصرف برق زیاد، در مقایسه با مدل های دیگر که میزان مصرف برق استاندارد و کم تری دارند
- گزارش خرابی زیاد به دلیل شوک هایی که در زمان حرکت به کابین وارد می شود. به همین جهت در صورت استفاده باید در کابین سازی و همچنین طراحی سازه آسانسور دقت بالایی به خرج داد.
- میزان هزینه سرویس و نگهداری و تعویض قطعات آن مناسب و مقرون به صرفه است. ضمن اینکه قطعات مصرفی در این مدل نیز در دسترس بوده که سبب می شود استفاده از این مدل حتی در زمان سرویس و یا تعمیر نیز راحت باشد.
- دارای میزان سرعت محدود، در مقایسه با سایر مدل ها
- در زمان حرکت و یا توقف دارای تکان های مختلف با شدت متغیر
- الکتروموتور این نوع سیستم به دلیل استفاده از سیم پیچ فلایول فولادی قیمت بالایی دارد
- کنتاکتورهای قدرت تابلوهای فرمان از عمر پایینی برخوردار هستند
تفاوت های آسانسور دو سرعته و 3VF
با استفاده از درایور 3VF می توان سرعت متناوب موتورهای مختلف سنکرون و آسنکرون را کنترل کرد. این کار و یا به نوعی کنترل میزان سرعت با کنترل توان الکتریکی خروجی از شبکه و تنظیم میزان ولتاژ و فرکانس خروجی انجام می شود. چرا که با این کار با تنظیم سرعت، میزان گشتاور موتور نیزل کنترل شده و بر میزان سرعت آسانسور تاثیر می گذارد. این عامل از جمله مهم ترین و تعیین کننده ترین تفاوت های موجود در بین این دو مدل آسانسور یا آسانسور کششی و هیدرولیک است. می باشد. که البته باز هم قابل تاکید است که قطعات دیگری که در آسانسورها استفاده می شوند، باید تطابق پذیری بالایی نسبت به کارکرد موتور و نوع سرعت و حرکت آن داشته باشند. به همین خاطر نیز از مهم ترین بخش ها انتخاب صحیح این قسمت می باشد.
همان طور که اشاره کردیم، در مجموع آسانسورهای تک سرعته و دو سرعته با یکدیگر تفاوت هایی دارند. از جمله مهم ترین این تفاوت ها در نوع طراحی الکتروموتور و همچنین سیستم های متناسب با آن ها اعم از طراحی و ساخت هستند. امروزه با استفاده از الکتروموتور تک سرعته و با کمک یک درایور قوی و مناسب، می توان یک آسانسور 3VF مناسب داشت. که علاوه بر حرکت نرم، دارای گشتاور و سرعت مناسب نیز می باشد. استفاده از آسانسورهای دو سرعته مدت ها است که دیگر محبوبیتی نداشته و از دور خارج شده اند. به همین دلیل سایبر موتورها و مدل ها با توجه به شرایط موجود بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند. ضمن اینکه با توجه به اینکه موتور آساسنور از جمله اصلی ترین بخش های آن به شمار می رود، این حساسیت بیشتر هم شده است.
مهم ترین کاربردها و مزایای آسانسورهای 3VF
به منظور افزایش سرعت آسانسور و همچنین یک حرکت نرم و بدون لرزش، توصیه می کنیم از آسانسورهایی بهره ببرید که دارای قابلیت نصب انکودر هستند. همین طور بالابرهایی که دارای کارت Close Loop هستند نیز دارای این مزیت می باشند. چرا که وجود این قطعات سبب می شود تا در زمان حرکت، توقف و در طول مسیر هیچ گونه لرزشی به کابین منتقل نشده و حرکت آن کاملا و نرم انجام شود. از دیگر کاربردهای این قطعات می توان به تامین گشتاور لازم برای حمل و جابجایی بار اشاره کرد. با این ویژگی ها عمر درایو و موتور نیز به طرز چشمگیری افزایش پیدا می کند. در همین رابطه به دیگر ویژگی ها و کاربردهای این مدل آسانسورها اشاره خواهیم کرد.
- اصلاح میزان صریب قدرت آسانسور
- حذف صدای ترمز و استهلاک آن که سبب آزار و اذیت همسایگان می شود.
- قابلیت کنترل جریان برگشتی که به دلیل حالت ژنراتوری موتور به وجود می آید
- حرکت بسیار نرم و بدون هیچ گونه لرزش و ضربه ای
- صرفه جویی قابل توجه در مصرف انرژی
- افزایش طول عمر قطعات آسانسور
- امکان راه اندازی آسانسورهایی با موتوری با سرعت بیش از 1 متر بر ثانیه
- حذف صدای نامناسب فن موتورخانه
- با توجه به میزان جریان مصرفی سبب افزایش طول عمر گیربکس و الکترو می شود
- کاهش میزان صدای ناماسب ترمز الکترومغناطیسی
- حذف صدای استارت و دور کند آسانسور
- امکان راه اندازی و نصب موتورهای سنکرون
میزان سرعت مجاز در هر آسانسور چقدر است؟
در هر ساختمان بر اساس استانداردها و مولفه های مختلف یک حداقل و حداکثر سرعت در نظر گرفته شده است. بر همین اساس طبق دستورالعمل اجرایی از سمت سازمان استاندارد ملی آسانسور ایران، حداقل سرعت آسانسور در نظر گرفته شده بر هر ساختمان به شرح ذیل می باشد. که باید تمامی آسانسورهای نصب شده در ساختمان های گوناگون این شرایط و میزان سرعت را رعایت کنند.
- برای ساختمان 8 طبقه یا ساختمان دارای 23 متر طول، معادل 0.63 متر بر ثانیه
- برای ساختمان 9 طبقه یا ساختمان دارای 36.5 متر طول، معادل 1 متر بر ثانیه
- برای ساختمان 13 الی 20 طبقه یا ساختمان دارای 63 متر طول، معادل 1.6 متر بر ثانیه
- برای ساختمان 21 الی 25 طبقه یا ساختمان دارای 80 متر طول، معادل 2 متر بر ثانیه
- برای ساختمان 56 الی 30 طبقه یا ساختمان دارای 95 متر طول، معادل 2.5 متر بر ثانیه
همچنین برای ساختمان های بیش از 30 طبقه، یا مراکز تجاری، برج ها و… میزان دقیق تر بر اساس مولفه زمان انتظار مشخص می شود. که این کار باید طبق اصول استاندارد از سمت سازمان ملی استاندارد آسانسور بر طبق مولفه های مختلفی همچون نوع کاربری، زیربنا، محاسبه میزان ترافیک احتمالی و.. مشخص می شود. البته شرایط حاکم بر ساختمان و اجرا سیستم و مکانیزم مورد نظر می تواند عاملی بر این شرایط باشد. به همین خاطر نیز همواره بخش طراحی و نقشه کشی و بحث بعد فنی و محاسبات در آسانسورها بسیار مهم هستند.
شیوه کنترل میزان سرعت حرکت آسانسور با درایو موتور
این کار به وسیله قطعه الکترونیکی در قسمت موتورخانه آسانسور انجام می پذیرد. به قطعه الکترونیکی که میزان سرعت آسانسور را کنترل می کند، درایو آسانسور می گویند. این قطعه هرگونه تغییرات در سرعت و شتاب حرکت کابین را کنترل کرده تا از هرگونه حرکت و تکان خوردن های ناگهانی جلوگیری نماید. عاملی که تاثیر زیادی هم در رفاه بیشتر مسافران و کاهش استرس آن ها داشته، و هم اینکه از خطر خروج کابین از مسیر به دلیل همین تکان ها جلوگیری می کند. همچنین یکی دیگر از ویژگی های درایو موتور این است که سبب می شود کابین در هر طبقه دقیقا رو به روی کف طبقه، و در جای مناسب از آن و به شکلی تراز بایستد. نه بالاتر از آن و نه خیلی پایین که می تواند خطر آفرین باشد.
میزان سرعت در حرکت آسانسور ها مختلف است. به طور مثال در برج های مخابراتی عددی بین 5 الی 10 متر بر ثانیه است. و یا در ساختمان های بلند تر این عدد به بیش از 5 متر بر ثانیه نیز می رسد. همچنین میزان سرعت ثبت شده در آسانسورهای برج خلیفه امارات که به عنوان بلندترین سازه جهان شناخته می شود، 7 متر بر ثانیه می باشد. که در تمامی این ساختمان ها استفاده از درایو با کیفیت بسیار مهم و ضروری می باشد. ضمن اینکه در این ساختمان به دلیل بلندی بسیار زیاد ساختمان، نیاز است تا از آسانسورهایی با سرعت بالا ااستفاده شود. چرا که در غیر این صورت مدت زمان انتظار برای مسافران افزایش یافته و در نتیجه سبب ایجاد ترافیک در ساختمان می شود.
تشخیص و خرید آسانسور با شتاب استاندارد
همان طور که در این مقاله گفتیم، عوامل متعددی در میزان سرعت و شتاب یک آسانسور تاثیر گذار می باشند. به همین علت هنگام راه اندازی باید تمامی جوانب را در نظر بگیرید. تا آسانسوری مطابق با نیاز و البته استانداردها تهیه نمایید. ضمن اینکه انتخاب نوع مکانیزم آسانسور و حتی نوع درب در این امر و میزان ترافیک ساختمانی تاثیر گذار است. از همین رو همواره حتی در انتخاب درب نیز دقت می شود. چرا که هرچقدر سرعت آن مناسب و مکانیزم قوی تر عمل کند، در حرکت سریع تر کابین نقش دارد. از همین رو بیشتر برای انواع آسانسورها از بهترین مکانیزم موجود یعنی درب سلکوم و یا دیگر مکانیزم پرطرفدار و پرکاربرد یعنی درب فرماتور استفاده می کنند. البته تمامی این موارد باید به صورت کارشناسی شده و اصولی انجام شود.
با توجه به نکات ذکر شده می توان دریافت در بحث راه اندازی یک ساختمان نکات مختلفی وجود دارد. مخصوصا که هرچقدر ارتفاع و تعداد طبقات ساختمان بیشتر باشد، کار پیچیده تری در بحث اجرا و سرعت آسانسور در پیش است. چرا که شرایط و ویژگی های مختلفی باید مدنظر قرار بگیرد و همین طور نیاز به قطعات و سازندگی بیشتری وجود دارد. تا جایی که ممکن است در برخی موارد سبب ساخت چند کابین و آساسنور در کنار یکدیگر و یا در بخش های مختلف یک ساختمان می شود. از همین رو اگر هم برای راه اندازی آسانسور خود نیاز به مشاوره دارید، می توانید همین حالا با کارشناسان گروه صنعتی مگا تماس حاصل فرمایید. تا شما را در خرید انواع قطعات، میزان سرعت استاندارد و البته کابین و تمامی بخش ها راهنمایی کنند.
